Nu de coronamaatregelen gefaseerd worden versoepeld en we ons klaarmaken om de economie geleidelijk aan weer op te starten, staan bedrijven voor een enorme uitdaging: hoe creëer je voor iedereen een veilige werkplek nu afstand houden ‘het nieuwe normaal’ is? Het post-pandemiekantoor zal er fundamenteel anders uitzien dan we gewend waren, met sensoren in plaats van liftknoppen en deurklinken, grotere en verder uit elkaar staande bureaus en apps om flexibele werkplekken te beheren. De opstartfase: je werknemers en bedrijf beveiligen De terugkeer naar het kantoor vraagt een zorgvuldige choreografie. De nadruk zal liggen op grondige hygiëne en grotere sociale afstand. Aan het einde van dit artikel vind je een overzicht van de politieke beslissingen in verband met de heropstart van bedrijven en een aantal praktische tips en aanbevelingen om je werknemers zo veilig mogelijk te laten werken in de post-lockdownperiode. Het postpandemie-kantoor: meer ruimte, vaker thuiswerken Het kantoor en de werkplekken zullen er als gevolg van de coronacrisis anders gaan uitzien. De toegang tot kamers en liften zal via sensoren worden geregeld, zodat werknemers geen handgreep of een knop hoeven aan te raken. Met de plaatsing van (plexiglas) schermen of tussenwanden wordt de verspreiding van ziektekiemen tegengaan. Maar om ervoor te zorgen dat werknemers de benodigde veilige ruimte krijgen, zal ook de inrichting van kantoren ingrijpend moeten veranderen. Het einde van de kantoortuin? In het afgelopen decennium hebben veel bedrijven individuele werkplekken vervangen door de kantoortuin: een dynamische werkomgeving die zowel ontmoetingsplek als werkplek is. Daardoor is de hoeveelheid ruimte per kantoormedewerker gedaald met 25 procent. Werkeilanden – meerdere bureaus op één onderstel – zorgen er ook voor dat de werknemers dichter op elkaar zitten. In zo’n aaneengesloten blok bureaus zit je op 120 centimeter afstand van zes collega’s, en vlak daarnaast staat eenzelfde blok. Met alle medewerkers tegelijk op kantoor aan het werk zijn én afstand bewaren, is hierdoor vrijwel onmogelijk. We moeten dus de omgekeerde beweging maken: iedereen heeft weer meer ruimte nodig. Een bureau met een breedte van 2 meter zou in overeenstemming zijn met de huidige richtlijnen voor ‘social distancing’. Maar veel bureaus zijn niet zo breed. En vaak staat de ene rij bureaus tegenover de andere, zodat medewerkers zich direct tegenover hun collega’s bevinden. Om een straal van zes meter rond elke werknemer te creëren, kun je de bureaus verder uit elkaar zetten, bijvoorbeeld door er een ladeblok tussen te zetten. Een andere optie is het wisselen van groepen werknemers op kantoor. Er zou in een soort ploegendienst kunnen worden gewerkt, zodat er meer spreiding is. Of er kan worden gewerkt met flexibele werktijden, zodat werknemers niet tegenover elkaar zitten. Meer ruimte creëren Er zijn nog andere manieren om werknemers meer ruimte te geven. Een grote conferentie- of vergaderruimte die bedoeld is voor twaalf personen, kan opnieuw worden ingericht als een vergaderruimte voor zes personen. In loungeruimtes kunnen de stoelen verder uit elkaar worden geplaatst. Met stoelen op wieltjes kunnen mensen zichzelf naar een veilige afstand van hun collega’s rollen. Het systeem van flexibele werkplekken, waarbij werknemers geen vaste bureaus hebben maar als ze binnenkomen een beschikbare plaats zoeken, zal waarschijnlijk een tijdlang moeten worden opgeschort, tot het risico op besmetting is afgenomen. Daarna kan met technische oplossingen worden gewerkt, zoals een app waarmee een bedrijf zijn 2
werkplekken kan beheren. Werknemers kunnen bureaus reserveren en beheerders kunnen een deel van de bureaus blokkeren, zodat mensen nooit te dicht op elkaar zitten. Normaal gesproken wordt zo’n app gebruikt om plekken zo efficiënt mogelijk te benutten, maar met deze coronacrisis kun je ze ook gebruiken om te voorkomen dat je te veel mensen bij elkaar zet. In een productieomgeving is het aangewezen om de grootte en de rotatie in de samenstelling van de ploegen of teams te beperken. Kleedruimtes zullen indien nodig anders moeten worden ingedeeld, of er moeten tijdelijk extra kleedkamers worden voorzien. Voor productiebedrijven zijn er al schermen ontwikkeld waarbij er een fysieke afscheiding is tussen de mensen zodat de werkzaamheden, bv. aan de lopende band, op een ‘corona-veilige’ manier uitgevoerd kunnen worden. Thuiswerken: een blijvend fenomeen Nederland was voor de coronacrisis al koploper als het om telewerken ging. Het enorme thuiswerkexperiment heeft bedrijven die hier nog huiverig tegenover 3